Het is wat lang geworden, zie ik nu. Ben benieuwd of iemand het tot het einde toe leest
Ik ben geen echte expert, maar heb een zekere voorliefde voor de Amerikaanse pioniersgeschiedenis en dan specifiek de sociale kant, de vrouwengeschiedenis. Ik heb recent de hele Arendsoogserie herlezen om verwijzingen naar de rol van vrouwen te vinden, zodat ik een historische onderbouwing kan geven aan dit onderwerp in een Arendsoog-kader.
Er wordt over het algemeen gedacht dat pioniersvrouwen een soort traditionele theemutsen waren of slechte vrouwen. Dit komt voor een groot deel door de historiografie van het Wilde Westen: men schreef over beroemde mannen en hun heldendaden. Als daar al vrouwen in voorkwamen waren dat randfiguren of prostituees en als er over vrouwen zelf geschreven werd, dan was dat over Calamity Jane of Belle Starr, beide a-typische vrouwen.
De rolverdeling in de Arendsoogboeken is op het oog vrij eenvoudig. Mrs. Stanhope en Ann koken, zetten koffie, bereiden proviand, verzorgen eventuele gewonden en doen de afwas. Toch zit er hier al meer achter dan je wellicht zou vermoeden. Het huishouden was vreselijk zwaar werk, zeker aan de ‘frontier’, waar veel hulpmiddelen uit het oosten niet beschikbaar waren.
De mannen die naar het westen trokken om een farm op te zetten, deden dat maar heel zelden alleen; de meesten waren getrouwd, omdat ze een partner nodig hadden voor het huishoudelijke werk. Het doen van de was kostte al minstens een dag in de week; eten koken was een bijna doorlopende voorstelling. Probeer maar eens drie grote maaltijden per dag op tafel te zetten, die ook nog eens allemaal van basis ingrediënten gemaakt zijn. Daarnaast moest kleding worden gemaakt of gerepareerd, de groententuin worden onderhouden en meer van dat soort klussen. Een farm of ranch draaiende houden en dan ook nog voor het huishouden zorgen, was een welhaast onmogelijke opgave voor een persoon en ieder boerenbedrijf begon eerst klein.
Kinderen leerden al op heel jonge leeftijd om mee te helpen; meisjes hielpen vanaf een jaar of vijf / zes met tafeldekken en de afwas, eieren rapen, koeien melken en onkruid wieden in de groententuin. Jongens hielpen hun vaders op het land, maar ook met het dragen van water en het verzorgen van de dieren. Op een groot bedrijf zoals dat van de Stanhopes zou het trouwens ook niet ongewoon zijn geweest om personeel te hebben. In deel 1 heeft de familie Stanhope een dienstertje en in deel 24 hebben ze Pepita, een Mexicaans ‘kookstertje’. In deel 43 hebben de Warmingtons een kokkin.
De rolverdeling was echter niet zo star als een groot deel van de Arendsoogboeken doet vermoeden. Ik had het al eerder gezegd in het topic ‘romantiek of niet?’, maar Paul en Jan benaderen vrouwen op een hele andere manier. Vooral in de boeken van Jan spelen vrouwen een veel actievere rol dan in die van Paul en Jan introduceert ook veel meer vrouwen in zijn verhalen. Jans man-vrouw rolverdeling komt daarmee veel dichter bij de werkelijke situatie. In deel 47 moppert Ann dat vrouwen in hun familie ‘tweederangs burgers’ zijn en in Pauls verhalen hebben ze die rol ook een beetje gekregen.
Op de ranch werkten mannen en vrouwen samen. Dat betekende dat men deed wat er gedaan moest worden om de ranch of de farm draaiende te houden. Als de vrouw ziek was, dan was het niet ongewoon voor de man om de was te doen. In deel 20 helpt Ann mee met het vee, als er een tekort is aan personeel. Zij had erop gestaan om te helpen en Arendsoog had haar aanbod ‘met grote dankbaarheid’ aanvaard.
Arendsoogs verbazing in deel 35 als de eigenaar van een grote ranch een eigenaresse blijkt te zijn, is daarom in het historische kader een beetje vreemd, maar ook gezien zijn eigen geschiedenis. Mensen gingen nu eenmaal dood en zeker op een ranch waren er veel ongelukken met het vee. De echtgenote bleef dan vaak alleen achter en nam dan zelf de touwtjes in handen. Arendsoogs moeder had dat tot op zekere hoogte ook gedaan, dus Arendsoog zou niet zo verbaasd moeten zijn.
Zowel mannen als vrouwen moesten stevig in hun schoenen staan. In deel 13 spreekt Arendsoog met zijn moeder over Mrs. Vancouf. “Al had ze de kans, dan zou ze toch haar man niet in de steek willen laten. Zij is evengoed een pioniersvrouw als u. Die vechten mee, als het er op aan komt.” Later in datzelfde verhaal blijkt dat Mrs. Vancouf even goed met een geweer om kan gaan als haar man. Dat heeft ze niet geleerd door alleen maar thuis te breien.
Dit omdraaien van de traditionele man-vrouw rollen ging ook de andere kant op. In Arendsoog Extra zegt Arendsoog: “Witte Veder en ik hebben inderdaad evenveel verstand van diamanten als een veedrijver van breien.” Hoewel het niet bij het beeld van de stoere cowboy past, is het niet ondenkbaar dat hij wellicht iets handiger was, zoniet met de breinaald, dan toch wel met de stopnaald. Een man alleen moest iets doen om zijn kleding enigszins toonbaar te houden en sokken stoppen was een vaak voorkomende kledingreparatie. Met een ratio van 1 vrouw op 4 mannen in de territoria (waaronder Arizona), kon niet iedere man een huisvrouw vinden.
Hoewel het ideaalbeeld van de 19e eeuwse vrouw als ‘engel in het huis’ ook op de prairie was doorgedrongen, was het niet de realiteit. Er moest hard gewerkt worden door mannen en vrouwen om te overleven. Vasthouden aan bepaalde patronen was niet altijd mogelijk en ook niet altijd wenselijk. Toch stapten de meeste vrouwen niet heel ver uit het traditionele patroon. Vrouwen waren degenen die het sociale leven op poten zetten, maar zij deden dit net zoals dat in het oosten werd gedaan, door middel van de kerk en liefdadigheid. Zij grepen het leven in het ‘nieuwe’ westen niet aan om hun positie in de maatschappij te veranderen, maar ze vervulden wel nieuwe rollen als die zich aanboden.
Auteur
Topic: Pioniersvrouwen: in Arendsoog en in het echt (gelezen 4554 keer)