Betreft een column.
Arendsoog
Niet zo lang geleden zag ik bij de Kringloop een stapel
jongensboeken liggen uit de Arendsoogserie. Ze waren elk €
1,50 en ik heb serieus overwogen ze mee te nemen. Niet om te
lezen, maar puur uit jeugdsentiment. Het waren spannende
cowboyverhalen met Arendsoog en Witte Veder in de hoofdrollen.
Het eerste deel is uitgekomen in 1935, toen Jan Nowee - destijds hoofd van
de St. Paulusschool te Den Haag - had ontdekt dat er behoefte bestond aan
avontuurlijke boeken over het wilde westen. Arendsoog werd de katholieke
tegenhanger van de Winnetou-verhalen van Karl May die te langdradig waren
door de vele dialogen. Nowee werd in 1901 geboren in Arnhem. Hij ging naar
de kweekschool in Maastricht en trouwde in Den Haag met Alida van der
Lem. Zij kregen 14 kinderen (7 jongens en 7 meisjes). Je kunt gerust zeggen
dat Arendsoog zijn 15e kindje was, maar hij schreef ook andere verhalen,
meestal met een flinke katholieke saus erover heen. Toen hij op 9 oktober
1958 plotseling overleed, was deel 20 van de serie halverwege. Een van zijn
zoons, Paul Nowee, die journalist was, heeft toen het stokje overgenomen en
voltooide het manuscript met aantekeningen die zijn vader had achtergelaten.
Allerwegen kreeg hij daarvoor zoveel lof toegezwaaid, dat hij besloot de serie
voort te zetten en hij voegde er 43 delen Arendsoog aan toe. In 1993 stierf hij
plotseling, net als zijn vader op 57-jarige leeftijd. In zijn testament had hij
echter bepaald dat er geen nieuwe Arendsoogboeken meer mochten worden
uitgebracht. Daarmee stopte de serie. Hele generaties hebben er intussen van
genoten. Ook in het buitenland, want er zijn vertalingen in het Duits, Zweeds,
Fins en Italiaans.
In 1969 werd ik onderwijzer aan de St. Paulusschool, waar toen nog de
geest van het vroegere hoofd Nowee rondzwierf. Het was nog steeds een
jongensschool en er waren diverse leerkrachten die nog onder Nowee hadden
gewerkt. Ze vonden hem erg streng en dominant en hij zat vaak onder
schooltijd in zijn kamer te schrijven. Dan brandde er een rood lampje en
mocht hij niet gestoord worden. Uit deze verhalen kwam een ander mens te
voorschijn, dan de kindervriend die ik mij had voorgesteld. Ik vond het heerlijk
om op woensdagmiddagen als iedereen al naar huis was, op de rommelzolder
van de school te zoeken naar het onbekende en eens vond ik een onaf
manuscript van Nowee . Dat heb ik bij een dochter van hem, die in de buurt
woonde, afgegeven. Nadien nooit meer iets over gehoord. Ook vond ik enkele
gesigneerde Arendsoogboeken, maar die behield ik. Een oude typemachine
haalde ik onder het stof vandaan en die droeg nog sporen van het wilde
westen. Waar die is gebleven, mag Joost weten.
Zo’n vijf jaar later, toen ik hoofd was van een school in Delft, kwam er een
mevrouw twee nieuwe leerlingen aanmelden, Alexander en Marieke. Toen zij
op het inschrijfformulier haar naam Ria Zwennes-Nowee vermeldde, vroeg ik
of ze familie was van de schrijver van Arendsoog. Ja, ze was een dochter en
de nieuwe leerlingen zijn kleinkinderen. Toeval bestaat niet, maar ik vroeg
mij wel af of ik sinds die rommelzolder niet door Nowee werd nagezeten.
Toen mevrouw Zwennes hoorde dat ik gesigneerde boeken van haar vader
had, vroeg ze of zij ze mocht ruilen, want ze had weinig dat aan haar vader
herinnerde. Omdat ik de boeken ook maar had “gevonden”, ben ik op haar
verzoek ingegaan en kreeg ik een hele serie nieuwe Arendsoogboeken voor de
schoolbibliotheek. Geen slechte ruil, vond ik toen. Zij wist te vertellen, dat ze
model had gestaan voor Ann, de zus van Bob Stanhope (Arendsoog), die in
verschillende boeken terugkeert. Haar dochter Marieke moet zijn vernoemd
naar een boek van Nowee uit 1931, dat “Blond Marieke” heette.
Uiteindelijk heb ik de stapel Arendsoogboeken bij de Kringloop laten liggen.
Behalve dat ik er geen plaats voor heb, zou ik ze toch niet meer zijn gaan
lezen. Anderen kunnen er wellicht meer plezier aan beleven, ofschoon de
jeugd niet meer zo in cowboyverhalen lijkt te zijn geïnteresseerd. Arendsoog
is met Winnetou van Karl May en de John Wayne-films terechtgekomen op de
rommelzolder van ons rijke verleden. Samen met Pim Pandoer, Bob Evers,
kapitein Rob en Eric de Noorman. Het is mooi geweest en we hebben ervan
genoten; een dierbare herinnering blijft. Maar achteraf gezien is de beslissing
van Paul Nowee om Arendsoog in zijn graf mee te nemen, de enig juiste
geweest.
http://www.beekenomstreken.nl/assets/b-o_27augustus_2014.pdfDeze column staat op pagina 7
Auteur
Topic: Jan Nowee aanvulling (Column) (gelezen 4423 keer)