Welkom, Gast. Alsjeblieft inloggen of registreren.

Gebruikersnaam: Wachtwoord:

Toon bijdragen

Deze sectie stelt je in staat om alle bijdragen van dit lid te bekijken. Je kunt alleen de bijdragen zien waar je op dit moment toegang toe hebt.

Topics - Miss Arendsoog

Pagina's: [1] 2 3
1
Overige Discussie / Populairste kinderboeken
« Gepost op: 02 april 2013, 12:37:56 »
In een boek getiteld 'Het Kinderboek' dat ergens los lag te slingeren in de KB, stond het volgende lijstje:

De tien populairste kinderboeken(reeksen)
1. Kameleon
2. Kruistocht in Spijkerbroek
3. Arendsoog
4. Pinkeltje
5. De Vijf
6. Brief voor de koning
7. Alleen op de wereld
8. Gebroeders Leeuwenhart
9. Koning van Katoren
10. Pluk van de Petteflat

Zie de bijlage voor de beschrijving van Arendsoog - sorry voor de slechte foto, ik had haast.

2
Eerlijk delen / Arend / Adelaar foto
« Gepost op: 03 oktober 2012, 11:02:31 »
Een mooie foto voor een druilerige ochtend. Als ik me niet vergis, is dit Horseshoe Bend in Arizona.

Hoop dat alles goed gaat met iedereen!


3
Vraag het aan de leden... / Welk verhaal?
« Gepost op: 10 juli 2012, 17:39:22 »
Aan welk verhaal doet bijgaande foto jullie denken? :)

4
Eerlijk delen / Artikeltje vrouwen wilde westen
« Gepost op: 10 juli 2012, 11:57:17 »
Mijn eerste artikeltje op de website geschiedenisbeleven.nl. Het zal jullie hier en daar misschien wel bekend voorkomen, alleen zitten er geen Arendsoog-verwijzingen in. ;)

http://www.geschiedenisbeleven.nl/Artikelen/Geschiedenis/Hoer_of_heilige_Vrouwen_in_het_Wilde_Westen/

5
Eerlijk delen / Cowboy recepten
« Gepost op: 23 mei 2012, 17:23:18 »
Ik had het hier gisteren over met Jurgen en omdat de BBQ er binnenkort aankomt, leek het me leuk om even een authentiek cowboyrecept met jullie te delen. :D

Muizentaart

5 vette veldmuizen
1 cup macaroni
½ ui, dunne plakjes
1 medium blik tomaten
1 cup broodkruimels
Zout en peper

Verwarm de oven op 375 Fahrenheit (191 Celsius). Kook de macaroni 10 minuten. Terwijl het kookt, bak de muizen in een pan, net zo lang totdat er extra vet uitkomt. Vet hiermee een ovenschaal in en doe er een laag macaroni overheen. Leg hierop de uien, dan de tomaten en zout en peper het geheel. Leg dan de muizen erop en dek deze af met de rest van de macaroni. Bak ongeveer 20 minuten, of totdat de muizen goed doorbakken zijn.

Smakelijk eten ;D

6
Overige Discussie / Pioniersvrouwen: in Arendsoog en in het echt
« Gepost op: 03 december 2011, 20:40:06 »
Het is wat lang geworden, zie ik nu. Ben benieuwd of iemand het tot het einde toe leest ;)

Ik ben geen echte expert, maar heb een zekere voorliefde voor de Amerikaanse pioniersgeschiedenis en dan specifiek de sociale kant, de vrouwengeschiedenis. Ik heb recent de hele Arendsoogserie herlezen om verwijzingen naar de rol van vrouwen te vinden, zodat ik een historische onderbouwing kan geven aan dit onderwerp in een Arendsoog-kader.

Er wordt over het algemeen gedacht dat pioniersvrouwen een soort traditionele theemutsen waren of slechte vrouwen. Dit komt voor een groot deel door de historiografie van het Wilde Westen: men schreef over beroemde mannen en hun heldendaden. Als daar al vrouwen in voorkwamen waren dat randfiguren of prostituees en als er over vrouwen zelf geschreven werd, dan was dat over Calamity Jane of Belle Starr, beide a-typische vrouwen.

De rolverdeling in de Arendsoogboeken is op het oog vrij eenvoudig. Mrs. Stanhope en Ann koken, zetten koffie, bereiden proviand, verzorgen eventuele gewonden en doen de afwas. Toch zit er hier al meer achter dan je wellicht zou vermoeden. Het huishouden was vreselijk zwaar werk, zeker aan de ‘frontier’, waar veel hulpmiddelen uit het oosten niet beschikbaar waren.

De mannen die naar het westen trokken om een farm op te zetten, deden dat maar heel zelden alleen; de meesten waren getrouwd, omdat ze een partner nodig hadden voor het huishoudelijke werk. Het doen van de was kostte al minstens een dag in de week; eten koken was een bijna doorlopende voorstelling. Probeer maar eens drie grote maaltijden per dag op tafel te zetten, die ook nog eens allemaal van basis ingrediënten gemaakt zijn. Daarnaast moest kleding worden gemaakt of gerepareerd, de groententuin worden onderhouden en meer van dat soort klussen. Een farm of ranch draaiende houden en dan ook nog voor het huishouden zorgen, was een welhaast onmogelijke opgave voor een persoon en ieder boerenbedrijf begon eerst klein.

Kinderen leerden al op heel jonge leeftijd om mee te helpen; meisjes hielpen vanaf een jaar of vijf / zes met tafeldekken en de afwas, eieren rapen, koeien melken en onkruid wieden in de groententuin. Jongens hielpen hun vaders op het land, maar ook met het dragen van water en het verzorgen van de dieren. Op een groot bedrijf zoals dat van de Stanhopes zou het trouwens ook niet ongewoon zijn geweest om personeel te hebben. In deel 1 heeft de familie Stanhope een dienstertje en in deel 24 hebben ze Pepita, een Mexicaans ‘kookstertje’. In deel 43 hebben de Warmingtons een kokkin.

De rolverdeling was echter niet zo star als een groot deel van de Arendsoogboeken doet vermoeden. Ik had het al eerder gezegd in het topic ‘romantiek of niet?’, maar Paul en Jan benaderen vrouwen op een hele andere manier. Vooral in de boeken van Jan spelen vrouwen een veel actievere rol dan in die van Paul en Jan introduceert ook veel meer vrouwen in zijn verhalen. Jans man-vrouw rolverdeling komt daarmee veel dichter bij de werkelijke situatie. In deel 47 moppert Ann dat vrouwen in hun familie ‘tweederangs burgers’ zijn en in Pauls verhalen hebben ze die rol ook een beetje gekregen.

Op de ranch werkten mannen en vrouwen samen. Dat betekende dat men deed wat er gedaan moest worden om de ranch of de farm draaiende te houden. Als de vrouw ziek was, dan was het niet ongewoon voor de man om de was te doen. In deel 20 helpt Ann mee met het vee, als er een tekort is aan personeel. Zij had erop gestaan om te helpen en Arendsoog had haar aanbod ‘met grote dankbaarheid’ aanvaard.

Arendsoogs verbazing in deel 35 als de eigenaar van een grote ranch een eigenaresse blijkt te zijn,  is daarom in het historische kader een beetje vreemd, maar ook gezien zijn eigen geschiedenis. Mensen gingen nu eenmaal dood en zeker op een ranch waren er veel ongelukken met het vee. De echtgenote bleef dan vaak alleen achter en nam dan zelf de touwtjes in handen. Arendsoogs moeder had dat tot op zekere hoogte ook gedaan, dus Arendsoog zou niet zo verbaasd moeten zijn.

Zowel mannen als vrouwen moesten stevig in hun schoenen staan. In deel 13 spreekt Arendsoog met zijn moeder over Mrs. Vancouf. “Al had ze de kans, dan zou ze toch haar man niet in de steek willen laten. Zij is evengoed een pioniersvrouw als u. Die vechten mee, als het er op aan komt.” Later in datzelfde verhaal blijkt dat Mrs. Vancouf even goed met een geweer om kan gaan als haar man. Dat heeft ze niet geleerd door alleen maar thuis te breien.

Dit omdraaien van de traditionele man-vrouw rollen ging ook de andere kant op. In Arendsoog Extra zegt Arendsoog: “Witte Veder en ik hebben inderdaad evenveel verstand van diamanten als een veedrijver van breien.” Hoewel het niet bij het beeld van de stoere cowboy past,  is het niet ondenkbaar dat hij wellicht iets handiger was, zoniet met de breinaald, dan toch wel met de stopnaald. Een man alleen moest iets doen om zijn kleding enigszins toonbaar te houden en sokken stoppen was een vaak voorkomende kledingreparatie. Met een ratio van 1 vrouw op 4 mannen in de territoria (waaronder Arizona), kon niet iedere man een huisvrouw vinden.

Hoewel het ideaalbeeld van de 19e eeuwse vrouw als ‘engel in het huis’ ook op de prairie was doorgedrongen, was het niet de realiteit. Er moest hard gewerkt worden door mannen en vrouwen om te overleven. Vasthouden aan bepaalde patronen was niet altijd mogelijk en ook niet altijd wenselijk. Toch stapten de meeste vrouwen niet heel ver uit het traditionele patroon. Vrouwen waren degenen die het sociale leven op poten zetten, maar zij deden dit net zoals dat in het oosten werd gedaan, door middel van de kerk en liefdadigheid. Zij grepen het leven in het ‘nieuwe’ westen niet aan om hun positie in de maatschappij te veranderen, maar ze vervulden wel nieuwe rollen als die zich aanboden.


7
Overige Discussie / Dokters in het Wilde Westen
« Gepost op: 30 november 2011, 22:07:36 »
Omdat ik gisteren twee verstandskiezen heb laten verwijderen (en mij nu dus heel zielig vind), dacht ik dat het misschien leuk is om ook even een stukje over tandartsen en dokters in het Wilde Westen te schrijven. Ik zit wel onder de pijnstillers en ben een beetje van de wereld, dus als het vaag en wazig is, sorry!

De kolonisten hadden zelf een soort eerste-hulp in huis. Zo had men vaak quinine tegen koorts gewoon thuis liggen. Daarnaast waren er allerlei middeltjes in omloop die beweerden van alles en nog wat te genezen en gezond te houden, de zogenaamde ‘patent medicijnen’. De meeste van deze deden helemaal niets en als ze al iets deden was het effect waarschijnlijk negatiever dan de daadwerkelijke kwaal. Iedereen had echter wel een medicijn waar hij of zij op vertrouwde. Voor problemen met tanden bevatten sommige van de drankjes onschuldige ingrediënten als morfine, cocaïne en heroïne, waar kinderen gewoon dood aan konden gaan.

Tegen ziekten kon men niet veel beginnen. Er was weinig kennis over wat ziekte veroorzaakte en hoe het behandeld moest worden. Vaak werd aderlaten voorgeschreven om koorts te laten zakken: men geloofde dat er teveel bloed in het lichaam zat en dat de druk moest worden weggenomen. Ook geloofde men dat de kwade stoffen uit het lichaam gehaald moesten worden, door de patiënt bijvoorbeeld te laten zweten. Bij ‘liefdesziekten’ werd dit soms gedaan door de patiënt in een soort sauna te zetten en kwikdampen in te laten ademen. Als hij dan begon te zweten, was dat het teken dat hij aan het genezen was, hoewel we nu weten dat dit het begin van kwikvergiftiging is.

Met wonden en breuken waren de dokters echter veel bekwamer; het zetten van botten, amputaties en het verwijderen van kogels was lang niet zo moeilijk voor de dokters als je misschien zou denken. Het was natuurlijk geen pretje; in het Wilde Westen bestond een verdoving vaak uit whisky en had de patiënt mazzel als hij flauwviel van de pijn. Soms was er echter chloroform.

Hoewel er opgeleide tandartsen waren, was het meestal iemand die een tang had waarmee hij tanden kon trekken. Het kon een dokter zijn, maar ook de kapper of de smid.


8
Overige Discussie / Je weet dat je een Arendsoogfan bent als...
« Gepost op: 26 november 2011, 22:38:54 »
je koffie aan het drinken bent en het volgende gesprek voert:

Kiki maakt een opmerking en ik zeg dat het niet klopt.
Kiki: "Mij zijn zeer erg veel dom."
Ik: "Ach joh, dat valt toch wel mee..."
Kiki: "... sprak hij vergoelijkend."

We hebben vijf minuten lang dubbel gelegen. Mensen keken ons vreemd aan. ;D

Jullie nog suggesties wanneer je een Arendsoog fan bent?

9
Overige Discussie / Veetransporten
« Gepost op: 01 november 2011, 11:30:43 »
De jaarlijkse veetransporten waren een belangrijk aspect van het leven op de ranch, maar ook zeer belangrijk voor onze beeldvorming van de cowboy. In de 1860s begon de vleesindustrie te bloeien; de mechanisatie maakte het inblikken van vlees veel makkelijker en sneller. Een van de belangrijkste vleessteden was Chicago.

Hoewel koeien best 40 km per dag kunnen lopen, verloren de beesten daarmee te veel gewicht en werden ze daardoor moeilijk verkoopbaar aan het einde van de rit. Er werd dan ook een veel rustiger tempo aangehouden; circa 20 / 25 km per dag. Dit kon betekenen dat een transport soms twee maanden duurde. Een van de beroemdste veeroutes was het Chisolm Trail, dat liep vanaf Texas en dat 1600 km lang was.

Voor een kudde van 3000 koeien waren ongeveer 10 cowboys nodig, die op hun beurt weer minstens drie paarden gebruikten. Er was op een transport dan ook altijd een ‘wrangler’ – meestal een jonge jongen die nog niet sterk genoeg was om te werken als cowboy – die zich bezig hield met de paarden.

Een ander belangrijk personage was de kok. In een van de Arendsoog boeken wordt de kok door de cowboys geplaagd: dit zal in het echt niet gebeurd zijn. De kok maakte de langste dagen, werkte het hardst en was onontbeerlijk tijdens een transport. De cowboys hadden dan ook respect voor hem. Hij stond ’s ochtends voor alle anderen op, maakte het ontbijt, reed dan naar de lunchplek, maakte de lunch, reed naar het avondkamp en maakte daar het avondeten. Daarnaast moest hij ook alles schoonmaken en opruimen. En het eten bestond niet uit bruine boterhammen met een plakje kaas; hij zal zware kost hebben gemaakt, voor alle drie de maaltijden, want het fysieke werk maakte stevige maaltijden noodzakelijk. De kok had vaak ook iets van kennis van wonden e.d.

De veetransporten hielden op te bestaan om twee redenen. Ten eerste betekende de komst van een uitgebreider treinnetwerk dat het niet langer nodig was om het vee lopend de afstand af te laten leggen – iets dat niet zonder risico’s was. Daarnaast speelde een ander praktisch aspect ook mee: na de gigantische veesterfte van 1886-87 door overbegrazing, werd grondgebied afgepaald en was het voor transporten niet meer mogelijk zich vrijelijk over de prairie te begeven.

10
Overige Discussie / Seizoenswerk op de ranch
« Gepost op: 24 oktober 2011, 19:42:41 »
De werkzaamheden op een cattle ranch bestonden natuurlijk voornamelijk uit klussen die te maken hadden met het zorgen voor de koeien. Grote klussen bestonden natuurlijk uit de round-ups, de veetellingen, die ieder jaar gehouden werden in de lente en in de herfst en het jaarlijkse veetransport.
   Kalfjes kunnen in principe het hele jaar door geboren worden, maar waarschijnlijk werd het wel enigszins gereguleerd. De fokstieren zullen in de buurt van de ranch gestaan hebben (denk bijvoorbeeld aan de twee stieren die Arendsoog koopt in Lightfeet ontvoerd; die zullen apart zijn gehouden), terwijl de andere stieren gecastreerd werden en vrij rondliepen, omdat ze alleen voor de vleesproductie waren.
   Dit betekende dat er een overzichtelijk tijdsbestek was, waarin de meeste kalfjes geboren werden. Er konden dan cowboys aanwezig zijn bij de koeien, om te helpen bij de bevallingen; hoewel de natuur alles mooi geregeld heeft, zijn er altijd wel problemen. Dit komt ook door het fokken op grootte (hoe groter het beest, hoe meer vlees eraan zit, hoe meer het opbrengt), waardoor het soms problematisch was / is voor een koe om het kalf eruit te krijgen. En een dode koe, is een financiële verliespost. Het kalfseizoen was meestal in het voorjaar, zodat de dieren ook direct naar buiten konden. Kalveren die in de winter geboren worden, moeten warm gehouden worden en dus binnen staan.
   Na het kalveren, volgde dan de round-up. Deze veetelling was in eerste instantie bedoeld om de koeien van de verschillende eigenaren uitelkaar te halen en beesten die te ver afgedwaald waren, terug te brengen. Ook was dit het moment waarop kalveren gebrandmerkt werden (als ze ouder waren dan één maand).
   In de zomermaanden werd het vee zoveel mogelijk met rust gelaten, zodat het in de herfst goed gezond was. Dan volgde weer een round-up, maar nu om de dieren voor de verkoop te selecteren. Als dit dan gebeurd was, begon de lange tocht naar een veestad (zoals Abilene in Kansas), waar ze dan geslacht werden, of doorverkocht. In de winter was het niet ongewoon om de dieren bij te voeren; ik weet niet of het zo was, maar je kan je voorstellen dat dit ook in de zomer soms nodig kon zijn als het te droog was.

11
Overige Discussie / Klussen rondom de ranch
« Gepost op: 11 oktober 2011, 22:48:44 »
Belofte maakt schuld! Klein stukje over dingen die op de ranch gedaan moesten worden. Ik heb Arendsoogs boekhouding maar niet genoemd ;)

Naast de inspectietochten die constant gehouden moesten worden, om te zien of er geen vee gestolen was of gewond was geraakt, waren er genoeg andere klusjes op de ranch. Het onderhouden van de hekken (en later het prikkeldraad) was daar een van, maar de gebouwen op de ranch zelf moesten natuurlijk ook in goede conditie blijven. Een heel belangrijk karwei was het inrijden / zadelmak maken van jonge paarden, dat veel tijd vergde en essentieel was voor het succes van een bedrijf. Er moesten immers altijd genoeg betrouwbare paarden zijn om het werk te kunnen doen.
   Het onderhoud van zadels en andere tuigage, de wagens, het helpen van de kok bij het voorbereiden van de maaltijden (afwassen en aardappels schillen voor zo'n groep was een redelijke klus), af en toe wat meubels repareren, matrassen opnieuw vullen met vers stro; er waren altijd wel kleine dingen die gedaan moesten worden.
   Een grote ranch was tot op zekere hoogte zelfvoorzienend. Mrs. Stanhope zal een kippenren hebben gehad voor de eieren en er zullen melkkoeien voor de ranch zijn geweest. Ook zal er regelmatig een koe het leven hebben gelaten om de bewoners van de S-Ranch te voeden. Wellicht werden er ook een paar varkens gehouden, maar dat is niet heel waarschijnlijk gezien de hoeveelheid koeien die er op de ranch rondliepen.
   Het ligt voor de hand dat er ook wat gewassen werden verbouwd om de familie en het personeel te voorzien van verse groenten. Bloem en dergelijke konden ze kopen in de General Store in Mining Valley, maar groenten en fruit waren een ander verhaal. Deze konden wel ingeblikt gekocht worden, maar vers konden zij het alleen krijgen als zij het zelf lieten groeien. Een moestuin was meestal het domein van de vrouw, maar omdat er zoveel personeel was, is het waarschijnlijker dat dit niet alleen door de vrouwen onderhouden werd, maar ook door een paar cowboys of misschien Arendsoog en Witte Veder zelf. ;)
   Als extra voer voor de koeien in de wintermaanden (en misschien in Arizona voor de droge zomer), zal er in de herfst ook prairiegras zijn gemaaid. In Pas op Arendsoog! heeft de rancher Bates diverse hooibalen op zijn erf staan. Naast de round-ups, moesten zij dus ook een kleine oogst binnenhalen.

12
Overige Discussie / Opperhoofd in China
« Gepost op: 25 september 2011, 22:27:44 »
Jammer dat het in het onzin-forum moet, want zo scoor ik natuurlijk geen berichten ;).

Ons aller Daniël is voor een debattoernooi in China en doet voor de Nederlandse Debatbond verslag van de reis. Ik post het maar, want sommigen van jullie vinden het misschien ook leuk om te lezen.

http://www.debatbond.nl/seventwenty/

13
Overige Discussie / Ranches in Arizona geschiedenis
« Gepost op: 16 september 2011, 23:36:23 »
Ik begon met een stukje over het dagelijks leven op de ranch, maar het liep even anders. Die houden jullie (vooral jij, Anne ;)) nog even tegoed. Wie weet later dit weekend. :)

Hoewel het leven op de ranch niet alleen draaide om koeien, waren die loeiende beesten natuurlijk wel het belangrijkste. Arendsoogs ranch is duidelijk een grote; hij heeft niet alleen mensen in dienst, hij heeft ook een voorman die het werk leidt. In de boeken staat hoe hij meehielp met de cowboys, maar in feite was Arendsoog geen cowboy, maar een cowman; een eigenaar.
   Tot ongeveer 1886 graasde het vee zonder begrenzing, zowel op het eigen land als op land dat nog van de overheid was. Er wordt in de Arendsoogboeken ergens ook wel verteld over hoe het vee van de omliggende ranchers uitelkaar gehaald moet worden tijdens de jaarlijkse round-up, omdat alles doorelkaar loopt.
De boeken maken duidelijk dat het land rondom de S-Ranch van Arendsoog was en dat hij en zijn buren al het land bezaten. Veel kleinere ranchers hadden echter een zogenaamde ‘claim’: De Homestead Act van 1862 gaf aan iedere Amerikaanse burger, of immigrant die staatsburger wilde worden, 0,65 km², als ze vijf jaar lang op het land woonden. In 1877 werd dit uitgebreid in onder andere Arizona, naar 2,6 km². Hoewel dit natuurlijk een prima deal was, was het voor een veehouderij bij lange na niet genoeg en deze kleine homesteads maakten dus gebruik van land zonder eigenaar.
In 1886-1889 werden de nadelige gevolgen hiervan duidelijk: doordat een groot deel van de prairie ‘van iedereen’ was, nam niemand verantwoordelijkheid voor het aantal dieren dat hij daar liet grazen. Daarbij kwam ook nog dat schaaphouders hetzelfde deden met hun dieren en dat de schapen het gras zo kort afbeten, dat koeien er niet meer van konden eten. Twee zware winters, gevolgd door twee droge zomers in combinatie met overbegrazing zorgden ervoor dat er niet genoeg voedsel was voor het vee. Circa 75 % (sommigen zeggen zelfs nog meer – 90 %) van de veestapel van Arizona stierf. Vòòr 1886 was er soms 1 koe per 0,02 km², tegenwoordig is het 1 koe per 0,2 km².
   Arendsoog zal niet al te hard zijn geraakt door deze klap. Doordat het zijn eigen land was, zal er waarschijnlijk niet veel overbegrazing zijn geweest, maar een hoop kleinere ranchers moest het opgeven. Ranching werd iets voor grote bedrijven. Dit was ook het moment dat ranchers besloten hun weiden af te zetten met hekken en prikkeldraad, zodat anderen geen gebruik van hun grond konden maken. Arendsoogs ranch is duidelijk van na deze ontwikkeling; hij heeft het immers regelmatig over hekken repareren aan de noordelijke of zuidelijke weiden.

14
Eerlijk delen / Oude foto's ranchlife
« Gepost op: 09 september 2011, 14:11:32 »
De eerste is een round-up in Colorado, rond 1898.

De tweede is de 101 Ranch in Oklahoma, rond 1910-1920. Moderner dan Arendsoog, natuurlijk, maar geeft toch wel een beeld van hoe groot een ranchbedrijf kan zijn.

De derde is hetzelfde dorp als dat in foto 1, maar in 1883.

Dit een beetje naar aanleiding van Anne's vraag over het dagelijks leven op de ranch. Heb het erg druk, dus een stukje zal even op zich laten wachten, maar dan maakt dit wellicht wat goed ;)

Foto's zijn trouwens open domein van wikipedia.

15
Overige Discussie / Arendsoog op Twitter
« Gepost op: 01 september 2011, 10:00:59 »
Heb net voor de grap even Arendsoog op Twitter ingevoerd en er kwamen de volgende dingen voorbij:

Een conversatie:

@WimStamWilnis "mij zijn erg dankbaar" zou #WitteVeder gezegd hebben.

@Krijno oeh, dat is lang geleden #arendsoog #witteveder, maar weet je zeker dat je niet #klukkluk citeerde? :D

@WimStamWilnis #klukkluk speelde zich af in mijn tv-loze tijdperk,heb ik dus gemist. Daarom boeken van P. en N. Nowee wel drie keer gelezen

Moeten we niet wat pro-actief gaan uitnodigen?

Het adres @Arendsoog is overigens helaas al weg; hadden we eigenlijk moeten claimen :(

Pagina's: [1] 2 3